HISTORIA JAPOŃSKIEGO LUTNICTWA

Złota Era Japońskiego Lutnictwa: Przewodnik po Gitarach Akustycznych
i Klasycznych z lat 70. i 80.

Wschód Słońca Nowej Ery Gitar

Pod koniec lat 60. XX wieku światowy rynek gitarowy był zdominowany przez amerykańskich gigantów. Nazwy takie jak Martin, Gibson i Fender były synonimami jakości i brzmienia, definiując muzykę popularną od folku po rocka. Jednak w Kraju Kwitnącej Wiśni, na fali bezprecedensowego cudu gospodarczego i kulturowej fascynacji Zachodem, cicho rozpoczynała się rewolucja. Dekady lat 70. i 80. miały stać się świadkami sejsmicznej zmiany, w wyniku której Japonia przekształciła się z naśladowcy w lidera, ustanawiając nowe standardy jakości i innowacji w produkcji gitar. To była złota era japońskiego lutnictwa.

Okres ten był czymś znacznie więcej niż tylko masową produkcją kopii amerykańskich instrumentów. Był to czas intensywnej nauki, doskonalenia rzemiosła i ostatecznie – innowacji, która na zawsze zmieniła globalny krajobraz przemysłu gitarowego. Instrumenty z tamtych lat, niegdyś postrzegane jako tańsze alternatywy, dziś są poszukiwane przez kolekcjonerów i muzyków na całym świecie. Ceni się je nie tylko za doskonały stosunek jakości do ceny, ale przede wszystkim za ich unikalny charakter, wyjątkową jakość wykonania i historyczne znaczenie.

Niniejszy przewodnik ma na celu dogłębne zbadanie tego fascynującego okresu, ze szczególnym uwzględnieniem gitar akustycznych i klasycznych. Rozpoczniemy od analizy kontekstu historycznego i ekonomicznego, który umożliwił ten gwałtowny rozwój. Następnie przyjrzymy się filarom japońskiej produkcji – wielkim fabrykom, które stały za niezliczonymi markami. W kolejnych rozdziałach zaprezentujemy profile najważniejszych marek akustycznych oraz sylwetki mistrzów lutnictwa klasycznego, których nazwiska stały się synonimem najwyższej jakości. Na koniec podsumujemy dziedzictwo tej złotej ery i udzielimy praktycznych wskazówek dla tych, którzy chcą stać się posiadaczami kawałka tej niezwykłej historii.

Kontekst Historyczny – Jak Japonia Stała Się Gitarową Potęgą

Aby zrozumieć fenomen japońskich gitar z lat 70. i 80., należy cofnąć się do lat powojennych i przeanalizować splot czynników ekonomicznych, kulturowych i przemysłowych, które stworzyły idealne warunki dla narodzin nowej potęgi w świecie lutnictwa.

Cud Gospodarczy i Rewolucja Kulturalna

Okres od 1966 do 1970 roku w Japonii, znany jako "gospodarka Izanagi", charakteryzował się oszałamiającym wzrostem gospodarczym, osiągającym średnio 11,6% rocznie. Japonia stała się drugą co do wielkości potęgą gospodarczą świata, a rosnące dochody i konsumpcja osobista stworzyły chłonny rynek krajowy. Równocześnie, pokolenie japońskich wyżu demograficznego zderzało się ze starymi wartościami, tworząc nową kulturę konsumpcyjną.

Kluczowym elementem tej kulturowej transformacji była fascynacja muzyką zachodnią. Boom na gitary elektryczne z 1965 roku, a następnie rosnąca popularność amerykańskiego i brytyjskiego rocka, folku i popu, wygenerowały ogromne zapotrzebowanie na gitary. Popyt ten miał dwojakie źródło: z jednej strony pochodził od amerykańskich żołnierzy stacjonujących w powojennej Japonii, a z drugiej – od samej japońskiej młodzieży, która z entuzjazmem chłonęła nowe trendy muzyczne. Ten zbieg okoliczności stworzył idealne warunki dla gwałtownego rozwoju przemysłu gitarowego.

"The Lawsuit Era" – Mit, Rzeczywistość i Katalizator Zmian

Termin "Lawsuit Era" (Era Procesów Sądowych) jest powszechnie używanym, choć często mylącym, określeniem na okres od połowy lat 60. do końca lat 70., kiedy japońskie firmy produkowały wysokiej jakości repliki amerykańskich gitar. Choć nazwa sugeruje falę procesów sądowych, w rzeczywistości było ich niewiele. Najbardziej znaczący spór prawny dotyczył pozwu złożonego przez firmę Norlin (ówczesnego właściciela Gibsona) przeciwko Hoshino Gakki (dystrybutorowi marki Ibanez) w związku z kopiowaniem charakterystycznego kształtu główki gitar Gibson, tzw. "open book". Sprawa została ostatecznie rozstrzygnięta polubownie w 1978 roku, bez wyroku sądowego.

Prawdziwym powodem, dla którego te "kopie" stały się legendarne, był spadek jakości u amerykańskich gigantów. W latach 70., w okresach zarządzania przez CBS (Fender) i Norlin (Gibson), jakość produkcji w USA uległa pogorszeniu. Japońscy producenci, dążąc do jak najwierniejszego odtworzenia klasycznych modeli z lat 50. i 60., nie tylko dorównali, ale często przewyższali współczesne im amerykańskie oryginały pod względem jakości materiałów i staranności wykonania. Proces tworzenia niemal idealnych replik Martina D-28 czy Gibsona Les Paula z 1958 roku wymagał dogłębnej analizy konstrukcji, pozyskania doskonałego drewna i opanowania skomplikowanych technik lutniczych. W ten sposób "Lawsuit Era" stała się dla japońskiego przemysłu niezamierzonym, ale niezwykle skutecznym programem badawczo-rozwojowym.

Groźba procesów sądowych, choć rzadko realizowana, stała się potężnym katalizatorem zmian. Ugoda z 1978 roku zmusiła japońskie firmy, zwłaszcza Ibaneza, do porzucenia strategii kopiowania i skupienia się na tworzeniu własnych, oryginalnych projektów. To był kluczowy moment zwrotny – przejście od mistrzowskiego naśladownictwa do świadomej innowacji. Japońscy producenci, uzbrojeni w wiedzę i umiejętności zdobyte podczas dekady wiernego replikowania, zaczęli tworzyć instrumenty, które wkrótce same miały stać się ikonami.

Filary Produkcji – Wielkie Fabryki OEM

W przeciwieństwie do modelu amerykańskiego, gdzie wielkie marki zazwyczaj posiadały własne fabryki, japoński rynek gitarowy w latach 70. i 80. był zdominowany przez wszechstronne fabryki działające w modelu OEM (Original Equipment Manufacturer). Te potężne zakłady produkowały instrumenty dla wielu różnych marek jednocześnie, zarówno na rynek krajowy, jak i na eksport. Zrozumienie roli tych fabryk jest kluczowe dla rozwikłania złożonej sieci powiązań między markami, modelami i ich rzeczywistym pochodzeniem. Co istotne, rozwój ten był silnie skoncentrowany geograficznie, tworząc wyspecjalizowane centra lutnicze, przede wszystkim w rejonie miast Matsumoto i Nagoya. Ta koncentracja sprzyjała wymianie wiedzy, przepływowi wykwalifikowanej siły roboczej oraz rozwojowi sieci poddostawców, co dodatkowo napędzało jakość i innowacyjność.

Fujigen Gakki (Matsumoto)

Założona w 1960 roku w Matsumoto, fabryka Fujigen (pełna nazwa Fuji Gengakki Seizō) początkowo produkowała skrzypce i gitary klasyczne. Już w 1962 roku przestawiła się na gitary elektryczne, szybko stając się głównym podwykonawcą dla czołowych japońskich marek: Ibanez (należącej do Hoshino Gakki) i Greco (należącej do Kanda Shokai). W szczytowym momencie, w 1983 roku, Fujigen była największym producentem gitar na świecie, wytwarzając 14 000 instrumentów miesięcznie.

Ich reputacja jako producenta doskonałych replik gitar Fender pod marką Greco była tak wysoka, że sam Fender, chcąc walczyć z rynkiem kopii, zwrócił się do nich z propozycją współpracy. W 1982 roku powstała spółka joint venture Fender Japan, w której Fujigen odpowiadała za produkcję oficjalnych, japońskich wersji gitar Fender i Squier. Było to bezprecedensowe uznanie jakości ich pracy. Podobnie, w 1988 roku doszło do "pojednania" z Gibsonem, kiedy Fujigen rozpoczęła produkcję oficjalnych kopii pod markami Orville by Gibson i Epiphone Japan.

Matsumoku (Matsumoto)

Również zlokalizowana w Matsumoto, fabryka Matsumoku miała swoje korzenie w przemyśle drzewnym. Założona w 1951 roku jako Matsumoto Mokkō, specjalizowała się w produkcji mebli, w tym szafek do maszyn do szycia Singer i obudów do sprzętu hi-fi. To doświadczenie w precyzyjnej obróbce drewna okazało się bezcennym atutem, gdy w 1963 roku firma rozpoczęła produkcję gitar.

Matsumoku szybko zyskała renomę, produkując wysokiej jakości gitary archtop. Przez 22 lata była głównym producentem dla Arai & Co., tworząc słynne instrumenty marki Aria Pro II. Fabryka była również odpowiedzialna za większość japońskich gitar

Epiphone w latach 1970-1986, a także produkowała dla marek Westone, Univox i wielu innych. Matsumoku była pionierem w wykorzystaniu maszyn CNC do obróbki drewna, co w połączeniu z dużym udziałem pracy ręcznej (około 60% procesu) pozwalało na osiągnięcie zarówno skali produkcji, jak i wysokiej, powtarzalnej jakości. Niestety, w 1987 roku fabryka została zamknięta w wyniku bankructwa jej spółki-matki, Singer.

Terada Musical Instrument Co. (Nagoya)

Fabryka Terada, założona w Nagoi w 1912 roku, jest jednym z najstarszych japońskich producentów instrumentów strunowych. W przeciwieństwie do Fujigen i Matsumoku, które koncentrowały się w dużej mierze na gitarach elektrycznych, Terada specjalizowała się głównie w produkcji gitar akustycznych i semi-akustycznych. W szczytowym okresie, od późnych lat 70. do wczesnych 90., firma produkowała nawet 10 000 gitar miesięcznie w trzech zakładach.

Lista marek, dla których produkowała Terada, jest imponująca i obejmuje Morris, Orville by Gibson, Gretsch, Ibanez, a nawet importowane linie dla C.F. Martin. Fabryka tworzyła również instrumenty pod własnymi markami, przeznaczonymi głównie na rynek japoński, takimi jak

Jagard i Thumb. Do dziś Terada pozostaje aktywna, choć na mniejszą skalę, i jest ceniona za mistrzostwo w budowie gitar z pudłem rezonansowym.

Kurosawa Gakki (Tokio/Nagano)

Kurosawa to unikalny przypadek na japońskim rynku – firma łącząca w sobie rolę producenta, dystrybutora i dużej sieci sklepów muzycznych. Została założona w 1957 roku przez Tsunesaburo Kurosawę. W latach 60. Tsunesaburo wyjechał do Hiszpanii, aby uczyć się lutnictwa, co pozwoliło mu przenieść autentyczne techniki budowy gitar klasycznych na japoński grunt.

Od 1967 roku firma zaczęła otwierać sieć sklepów muzycznych, dla których produkowała lub nadzorowała produkcję własnych linii gitar. Jedną z takich marek była Jullian, znana z wysokiej jakości gitar akustycznych w stylu Martina oraz gitar klasycznych. Połączenie wiedzy lutniczej założyciela z siłą dystrybucyjną własnej sieci sklepów dało firmie Kurosawa wyjątkową pozycję na rynku.

Przewodnik po Markach – Ikony Japońskiego Brzmienia Akustycznego

Za sukcesem japońskich gitar stały nie tylko potężne fabryki, ale przede wszystkim marki, które zdołały zbudować własną tożsamość i zdobyć zaufanie muzyków. Poniżej przedstawiamy profile najważniejszych z nich, które w latach 70. i 80. zdefiniowały brzmienie japońskich gitar akustycznych i klasycznych.

Yamaha

Yamaha, z historią sięgającą 1887 roku, rozpoczęła produkcję gitar już w latach 40., ale to lata 60. i 70. przyniosły jej globalną sławę. W 1966 roku firma otworzyła własny warsztat custom shop, co było sygnałem jej dążenia do najwyższej jakości.

• Seria FG (Folk Guitar): Wprowadzona w 1966 roku modelami FG150 i FG180, seria ta stała się legendarna. Oferowała niespotykaną jakość w przystępnej cenie, co przyniosło jej ogromną popularność. To właśnie na gitarze Yamaha FG-150 Country Joe McDonald zagrał swój solowy koncert na festiwalu Woodstock w 1969 roku. Seria szybko ewoluowała, obejmując modele z litym drewnem, takie jak FG-500, FG-1500 i FG-2000, które były wybierane przez takich artystów jak Bob Seger i James Taylor.

• Seria L (Luxury): W połowie lat 70. Yamaha wprowadziła serię L jako swoją flagową linię gitar akustycznych. Instrumenty te charakteryzowały się użyciem najlepszych materiałów, dłuższą menzurą (25 9/16 cala) i bogatszymi zdobieniami. Gitary z serii L szybko znalazły uznanie wśród gwiazd światowego formatu. Bob Dylan, John Denver i Paul Simon regularnie używali tych instrumentów podczas koncertów i nagrań, co było ostatecznym potwierdzeniem ich statusu.

• Seria GC (Grand Concert): To linia najwyższej klasy gitar klasycznych Yamahy. Ich konstrukcja została udoskonalona w 1966 roku przy współpracy z hiszpańskim lutnikiem Eduardo Ferrerem, a następnie w 1973 roku z Manuelem Hernandezem. Były to instrumenty klasy koncertowej, które zyskały uznanie nawet u tak wymagających artystów jak Andrés Segovia.

K. Yairi (Kani, Gifu)

Historia marki K. Yairi jest historią rodziny i pasji. Choć początki firmy sięgają 1935 roku, kiedy to Giichi Yairi założył swój warsztat, prawdziwy rozkwit nastąpił pod kierownictwem jego syna, Kazuo Yairi. Po powrocie ze Stanów Zjednoczonych, gdzie studiował techniki budowy gitar, Kazuo w 1965 roku założył Yairi Guitars pod marką "K. Yairi". Jego filozofia była prosta: tworzyć ręcznie instrumenty, które będą cenione przez pokolenia. Kluczem do tego było użycie starannie selekcjonowanego i naturalnie sezonowanego drewna oraz wierność tradycyjnym metodom rzemieślniczym. W przeciwieństwie do wielkich fabryk OEM, K. Yairi zawsze utrzymywała małą skalę produkcji, co pozwoliło jej zachować bezkompromisową jakość. Marka jest również znana z eksportowej linii Alvarez-Yairi, stworzonej we współpracy z amerykańską firmą St. Louis Music.

BlueBell

BlueBell to marka z lat 70., przeznaczona na rynek japoński, której wizerunek marketingowy nawiązywał do estetyki Dzikiego Zachodu. Co ciekawe, BlueBell nie korzystał z jednej fabryki. W zależności od modelu i półki cenowej, produkcję zlecano różnym zakładom. Niektóre z najdroższych modeli powstawały w renomowanej fabryce Tama (znanej z produkcji gitar Ibanez), a inne w fabryce Suzuki Violin Company. Marka oferowała głównie kopie gitar Martin i Gallagher.

Jagard & Thumb (by Terada)

Obie te marki były markami własnymi fabryki Terada, stworzonymi w latach 70. głównie na potrzeby rynku japońskiego.

• Jagard oferował gitary akustyczne w stylu Martina i Gibsona, w tym popularne kopie modelu Hummingbird.

• Thumb również produkował wysokiej jakości repliki amerykańskich klasyków i jest dziś cenioną marką na rynku vintage.

Jullian (by Kurosawa)

Jullian to marka własna firmy Kurosawa, obejmująca zarówno gitary klasyczne, jak i akustyczne w stylu amerykańskim (często wzorowane na Martinie D-35). Jakość tych instrumentów była osobiście nadzorowana przez lutnika Tsunesaburo Kurosawę i jego siostrzeńca Sumio. Ze względu na wysoką jakość wykonania i ograniczoną produkcję, gitary Jullian są dziś rzadkie i wysoko cenione przez kolekcjonerów.

Mountain

Marka Mountain, często występująca pod nazwą "C F Mountain", była produkowana w latach 70. i na początku 80. przez firmę Hayashi Musical Instrument Ltd.. Jak sama nazwa wskazuje, specjalizowała się w bardzo dokładnych replikach gitar C.F. Martin. Co nadaje tym instrumentom wyjątkowy prestiż, to fakt, że wiele z nich zostało zbudowanych przez Yasuo Momose. Momose stał się później jednym z najsłynniejszych japońskich lutników i założycielem luksusowej marki Headway. Ta genealogia sprawia, że gitary Mountain są dziś postrzegane jako instrumenty o znaczącym rodowodzie.

K.Country (by Kasuga)

Kasuga, założona w Nagoi w 1935 roku, była jednym z najstarszych japońskich producentów instrumentów. Jako doświadczony producent OEM, w latach 70. firma tworzyła m.in. linię gitar Madeira dla amerykańskiej marki Guild.

K.Country była główną marką Kasugi na rynek krajowy. Dzięki doświadczeniu zdobytemu przy produkcji dla Guilda, gitary K.Country są dziś niezwykle cenione za to, że są wyjątkowo wiernymi i świetnie wykonanymi replikami gitar Guild. Szczególnie poszukiwane są modele dreadnought, takie jak D380 (kopia Guild D50), które idealnie nadają się do muzyki bluegrass.

Fernandes / Burny

Firma Fernandes, założona w 1969 roku, początkowo produkowała gitary akustyczne, ale szybko zasłynęła z doskonałych replik gitar elektrycznych. Przyjęła klarowną strategię: marka

Fernandes była używana dla kopii Fendera, a marka Burny dla kopii Gibsona. Chociaż to właśnie elektryczne modele Burny i Fernandes zdobyły status kultowych, firma produkowała również wysokiej jakości gitary akustyczne. Podobnie jak wiele innych marek, Fernandes nie posiadał własnych fabryk i zlecał produkcję podwykonawcom, w tym fabrykom Terada i Matsumoku.

Daion

Daion to marka, która w krótkim czasie przeszła ewolucję od naśladowcy do innowatora. Początkowo dystrybutor, Daion jako marka gitar pojawiła się pod koniec lat 70., a instrumenty dla niej produkowały fabryki Yamaki, a później Terada. W latach 70. firma oferowała wysokiej jakości kopie amerykańskich wzorów, ale na początku lat 80. zaprezentowała serię niezwykle oryginalnych i innowacyjnych instrumentów. Gitary Daion wyróżniały się unikalnymi cechami, takimi jak owalne otwory rezonansowe, charakterystyczne główki oraz szerokie zastosowanie mosiądzu w siodełkach, podstrunnicach i mostkach, co nadawało im wygląd instrumentów butikowych. Flagowe serie akustyczne, takie jak "The Year" (np. '78 Heritage) i "Mark", zdobyły uznanie za doskonałe brzmienie i jakość wykonania. Mimo to, marka zniknęła z rynku w połowie lat 80., prawdopodobnie dlatego, że koszty produkcji tak zaawansowanych instrumentów były zbyt wysokie w stosunku do ich ceny sprzedaży.

Morris

Założona w 1967 roku w Nagano przez Toshio Moridairę, firma Morris szybko stała się jedną z najbardziej cenionych japońskich marek gitar akustycznych. Moridaira, będąc pierwszym japońskim dystrybutorem Fendera i Gibsona, miał doskonałe rozeznanie w rynku. Nazwa "Morris" pochodzi od przezwiska "Mori", które nadano mu podczas wizyty w fabryce Gibsona w Kalamazoo. Morris specjalizował się w produkcji wysokiej jakości kopii gitar Martin (w szczególności dreadnoughtów z serii "W") i Gibson (modele jumbo). Wiele z tych instrumentów, zwłaszcza z serii W, było produkowanych w renomowanej fabryce Terada. W 1978 roku Morris wprowadził innowacyjną serię "Tornado" – gitar elektroakustycznych z cienkim pudłem, inspirowanych amerykańskimi gitarami Ovation.

Mistrzowie Gitary Klasycznej – Japońska Szkoła Lutnictwa

Podczas gdy japońskie fabryki doskonaliły masową produkcję gitar akustycznych i elektrycznych, równolegle rozwijała się inna, bardziej subtelna gałąź lutnictwa – budowa koncertowych gitar klasycznych. Japońskie zainteresowanie tym instrumentem sięgało początków XX wieku, na długo przed boomem na rock'n'rolla. W latach 50. pionierzy, tacy jak bracia Nakade, odbyli pielgrzymki do Hiszpanii, aby uczyć się rzemiosła u źródła. To oni położyli podwaliny pod niezwykle silną, rzemieślniczą kulturę budowy gitar klasycznych w Japonii. W ten sposób ukształtowały się dwie równoległe ścieżki japońskiego lutnictwa: przemysłowa, skupiona na skali i wydajności, oraz rzemieślnicza, wierna hiszpańskiej tradycji małych warsztatów i ręcznej pracy. Czasami ścieżki te się przecinały, gdy wybitni lutnicy podejmowali pracę dla dużych firm, wnosząc swoje mistrzostwo do szerszej produkcji.

Masaru Kohno (1926-1998) & Masaki Sakurai (1944-2025)

Masaru Kohno jest bez wątpienia najsłynniejszym japońskim lutnikiem gitar klasycznych. Po ukończeniu studiów w Tokio, w 1959 roku wyjechał do Hiszpanii, gdzie przez sześć miesięcy terminował w warsztacie Arcángela Fernándeza. Punktem zwrotnym w jego karierze było zdobycie złotego medalu na prestiżowym międzynarodowym konkursie lutniczym w Belgii w 1967 roku, co przyniosło mu światową sławę. Jego gitary, cenione za moc, zrównoważone brzmienie i nieskazitelne wykonanie, były używane przez takich wirtuozów jak Julian Bream i Sharon Isbin.

Tradycję mistrza kontynuuje jego siostrzeniec, Masaki Sakurai. Dołączył on do warsztatu w 1967 roku i sam stał się lutnikiem światowej klasy, co potwierdził, zdobywając pierwszą nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Budowy Gitar w Paryżu w 1988 roku. Po śmierci wuja, Sakurai przejął prowadzenie warsztatu, tworząc instrumenty pod markami "Sakurai" i "Sakurai-Kohno", które do dziś są synonimem najwyższej jakości w świecie gitar klasycznych.

Ryoji Matsuoka (zm. 2014)

Ryoji Matsuoka, samouk z Nagoi, założył swój warsztat w 1959 roku. Jego filozofia biznesowa była wyjątkowa: chciał dostarczać instrumenty o jak najlepszej jakości w cenach przystępnych dla studentów i amatorów. Dzięki temu jego gitary zyskały legendarny status pod względem stosunku jakości do ceny. W latach 60. i 70. Matsuoka produkował gitary nie tylko pod własnym nazwiskiem, ale także dla marek Aria i Ibanez. Charakterystyczne dla jego modeli z tamtych lat było oznaczanie numerem, który odpowiadał cenie w jenach (np. model No. 30 kosztował 30 000 jenów), co jest dziś cenną wskazówką co do pierwotnej klasy instrumentu. Warsztat Matsuoki został zamknięty wkrótce po jego śmierci w 2014 roku, kończąc pewną epokę w historii japońskiego lutnictwa.

Bracia Tamura (Hiroshi & Mitsuru)

Bracia Hiroshi i Mitsuru Tamura, podobnie jak Kohno, w latach 50. odbyli podróż do Hiszpanii, aby zgłębić tajniki lutnictwa. Po powrocie, w latach 60. otworzyli warsztat w mieście Kōchi, gdzie tworzyli niewielką liczbę ekskluzywnych, ręcznie robionych gitar klasycznych i flamenco. Ich instrumenty zdobyły liczne nagrody i były uważane za równe, a zdaniem niektórych nawet przewyższające, prace Masaru Kohno. Gitary Tamura są dziś niezwykle rzadkie i poszukiwane. Charakteryzują się potężnym brzmieniem, a niektóre modele miały dłuższą menzurę (nawet 665 mm), co przekładało się na głęboki i donośny bas. Instrumenty sygnowane przez Mitsuru są uważane za jeszcze rzadsze i cenniejsze niż te wykonane przez jego brata Hiroshiego.

Asturias (by Masaru Matano)

Asturias to butikowy warsztat założony w 1962 roku w Kurume przez cenionego lutnika Masaru Matano. Podobnie jak K. Yairi, firma od początku skupiała się na produkcji ograniczonej liczby wysokiej jakości, ręcznie budowanych instrumentów przez niewielki zespół wykwalifikowanych rzemieślników. Marka Asturias jest znana z używania wyłącznie najwyższej klasy gatunków drewna, które przed użyciem są przez wiele lat sezonowane i starzone, co przekłada się na wyjątkową stabilność i dojrzałe brzmienie ich gitar.

Lutnicy w Yamaha (Hideyuki Ezaki, Toshiro Kato)

Nawet tak wielka korporacja jak Yamaha, w przypadku swoich topowych modeli, polegała na mistrzostwie indywidualnych lutników. Hideyuki Ezaki był jednym z czołowych mistrzów w warsztacie Yamahy, który w późnych latach 70. i wczesnych 80. sygnował swoim nazwiskiem najwyższe modele z serii Grand Concert, takie jak GC-5 i GC-7. Ezaki uczył się rzemiosła pod okiem Toshiro Kato, a także, podobnie jak inni mistrzowie, odbył staż w Hiszpanii. Jego obecność w strukturach Yamahy pokazuje, że nawet w środowisku zorientowanym na masową produkcję, instrumenty z najwyższej półki były dziełami rzemieślniczymi, tworzonymi przez konkretnych mistrzów.

Dziedzictwo Złotej Ery i Porady dla Kolekcjonerów

Dekady lat 70. i 80. były dla japońskiego przemysłu gitarowego okresem transformacji, która na zawsze zmieniła jego globalny wizerunek. Z naśladowcy Japonia stała się innowatorem i liderem, ustanawiając nowe standardy jakości, które zmusiły nawet amerykańskich gigantów do rewizji własnej produkcji i strategii (czego przykładem jest powstanie marek Squier czy Epiphone w ich nowoczesnym kształcie). Dziedzictwo tej złotej ery żyje do dziś w tysiącach instrumentów, które wciąż zachwycają muzyków i kolekcjonerów na całym świecie.

Ich trwała wartość wynika z kilku kluczowych czynników. Po pierwsze, jest to bezkompromisowa jakość wykonania, widoczna w dbałości o detale, precyzji montażu i wykończeniu. Po drugie,

doskonałe materiały – japońscy producenci mieli dostęp do wysokiej jakości, często litego i dobrze sezonowanego drewna, co jest fundamentem dobrego brzmienia. Po trzecie, unikalny, dojrzały ton, który jest wynikiem połączenia świetnych materiałów i dekad naturalnego starzenia się drewna. Wreszcie, jest to
wartość historyczna i inwestycyjna – posiadanie instrumentu z tego okresu to posiadanie kawałka historii muzyki, który z biegiem lat często zyskuje na wartości.

Dla tych, którzy rozważają zakup gitary z tej epoki, oto kilka praktycznych wskazówek:

• Dekodowanie numerów modeli: Wiele japońskich marek w latach 70. stosowało system, w którym numer modelu odpowiadał jego cenie w tysiącach jenów (np. Morris W-40 kosztował 40 000 jenów, a Matsuoka No. 80 – 80 000 jenów). Jest to doskonała wskazówka do oceny pierwotnej klasy i pozycjonowania instrumentu.

• Niuanse "laminatu": Nie należy z góry skreślać instrumentów z laminowanymi bokami i tyłem. Japońscy producenci, tacy jak Yamaha czy Matsuoka, opanowali do perfekcji technikę tworzenia wysokiej jakości sklejki (tzw. "double-plate"), składającej się z dwóch warstw litego drewna. Takie laminaty często brzmią równie dobrze jak lite drewno, a są znacznie bardziej odporne na zmiany wilgotności i uszkodzenia.

• Szukaj nazwiska lutnika: W przypadku marek takich jak Mountain, wyższych modeli Yamaha czy Kurosawa, warto szukać instrumentów z sygnaturą lub powiązanych z konkretnym mistrzem (np. Momose, Ezaki). Jest to niemal gwarancja ponadprzeciętnej jakości.

Odkrywanie świata japońskich gitar vintage to fascynująca podróż w czasie. Każdy instrument opowiada historię o ambicji, rzemiośle i pasji, które pozwoliły Japonii zająć należne jej miejsce na gitarowej mapie świata. To nie tylko narzędzia do tworzenia muzyki, ale także namacalne świadectwa niezwykłej epoki.